Onlajn kurs srpskog kao stranog ili zavičajnog jezika predstavlja učenje na daljinu, pri čemu se podrazumeva upotreba savremene tehnologije. Ovakva nastava je ekonomična – štedi vreme i novac, a učenik može da pristupi kompjuteru sa bilo kog mesta i u bilo koje vreme. Ovaj vid nastave može biti dopuna klasičnoj nastavi uživo, ili primaran vid učenja (Krajišnik, Lompar, 2012: 167).
Savremeni način života, podrazumeva korišćenje tehnologije. Jednim klikom smo udaljeni od Amerike, Australije, Norveške ili Afrike. Nikada nije bilo lakše povezati se i podeliti znanje sa nekim. Onlajn kurs srpskog kao zavičajnog, okuplja različite generacije učenika, a ono što je svima njima zajedničko je da nose srpsko poreklo. Broj srpskih iseljenika gotovo da je jednak broju Srba koji žive u matici (oko 6 miliona) (Janjić, 2020: 7). Dakle, motivacija polaznika ovog kursa je pre svega – emocionalnog karaktera. Polaznici ovog kursa uče srpski jezik iz rodoljubivih pobuda, smatrajući Srbiju zemljom svoga porekla. Onlajn nastava je najekonomičniji i najefikasniji način predavanja srpskog jezika. Koristeći savremenu tehnologiju, nastavnici podučavaju decu u njihovim vlastitim domovima kreirajući virtuelnu učionicu prilagođenu svakom pojedincu (Janjić, 2020: 11).
Nasuprot njemu onlajn kurs srpskog kao stranog jezika okuplja strane državljane drugih nacionalnosti. Polaznici ovog kursa motivisani su vlastitim (političkim, kulturološkim ili ličnim) interesima. Metodika nastave srpskog kao stranog jezika obuhvata nastavno područje srpskog jezika, bez književnosti. Motivacija polaznika ovog kursa je pragmatičnog karaktera (Janjić, 2020: 10).
Princip zavičajnosti
Ako govorimo o “principu zavičajnosti” moramo primetiti kompleksnost ovog pojma, On pre svega podrazumeva očuvanje i afirmaciju lokalnih i regionalnih karakteristika jezika i književnosti. Ako govorimo o angažovanju ovog principa u nastavi maternjeg jezika (u glotodidaktičkoj teoriji – načelo zavičajnosti), on bi podrazumevao isticanje arealne lingvistike (dijalektologije), zatim dela izvorne narodne književnosti i lokalnih pisaca odeđenog kraja (Janjić, 2020: 31).
Ipak, kada govorimo o principu zavičajnosti u opštem smislu, u uslovima srpske dijaspore, ovaj princip podrazumeva sveobuhvatnost nacionalnih i državnih obeležja (jezik, pismo, zastava, grb i himna), umetničkih nacionalnih stvaralaštva, tradiciju i običaje, zavičajnu geografiju i istoriju i širi kulturni kontekst (Janjić, 2020: 31).
Zavičajna nastava zasnovana je na izabranoj tematici nastavnih sadržaja usmerenih prema zavičajnim nacionalnim vrednostima, a to su:
-
zavičajna istorija (kulturna istorija Srba),
-
zavičajna geografija (prirodne lepote Srbije i njene turističke destinacije),
-
pravoslavlje (duhovne relikvije i spomenici srpske duhovne kulture),
-
folklor (srpska tradicija i običaji, narodna nošnja, kolo),
-
srpska umetnost (književnost, film, teatar, muzika) i naučna dostignuća,
-
znamenite ličnosti: plejada nacionalnih bardova koji obležavaju kulturnu istoriju Srba, pa i celoga sveta (Nikola Tesla, Mihajlo Pupin, Milutin Milanković, Josif Pančić, Knez Lazar i Carica Milica, Karađorđe, Ivo Andrić, Miloš Crnjanski, Jovan Sterija Popović, Branislav Nušić…). (Janjić, 2020: 35).
Onlajn kurs srpskog kao stranog ili zavičajnog jezika – sadržaj i ishodi
Koja znanja polaznik kursa na početnom nivou srpskog kao stranog ili zavičajnog može da savlada?
Vesna R. Krajišnik i Vesna Lompar u svom radu “Koncepcija onlajn kursa srpskog kao stranog jezika”, govore o postignućima koje propisuje Evropski jezički portfolio. Dakle polaznik nakom završenog početnog nivoa stiče jezičke kompetencije čitanja, govorenja i razumevanja za nivo A1, što znači da:
- može da pročita i razume veoma jednostavne tekstove i opise, kratka i jednostavna uputstva, poznata imena, reči, osnovne fraze;
- može da napiše izolovane reči i kratke osnovne rečenice, brojeve i datume, vlastito ime, nacionalnost, adresu i druge lične detalje, kratke i jednostavne rečenice, sa veznicima i , a, ali, ili;
- može da se upusti u jednostavan razgovor o sebi, ljudima koje zna i stvarima oko sebe, da postavlja jednostavna pitanja o bliskim temama ili trenutnim potrebama i da odgovara na slična pitanja, da se služi jednostavnim rečenicama da bi opisao ljude koje zna ili mesto gde živi (Evropski jezički portfolio, 2003: 20). (Krajišnik, Lompar, 2012: 168).
Razlika između kurseva srpskog kao stranog i srpskog kao zavičajnog jezika
Ranije smo pomenuli da polaznike ova dva kursa odvaja pre svega motivacija. Motivacija prvih je pragmatička, racionalna, težnja polaznika jeste da zadovolje neki svoj interes (posao, razgovor sa prijateljima…).
Motivacija drugih je pre svega emocionalnog karaktera, polaznici ovog kursa teže upoznavanju kulturoloških sadržaja, zanimaju ih običaji, tradicija, a jezik je taj kroz koji se oslikava bogatsvo jednog naroda.
Da zaključimo, osnovna razlika bila bi u lingvometodičkim predlošcima, odnosno u tekstovima koje koristimo. Na kursu srpskog jezika kao zavičajnog koristićemo tekstove koji sadrže važnu ličnost iz istorije ili kulture srpskog naroda, jer je u biti ovog kursa osvešćivanje indentiteta polaznika. Na kursu srpskog kao stranog jedini fokus je na jeziku, na usvajanju jezika i pisma, kao i na osposobljavanju polaznika da se služi srpskim jezikom.
Dakle, profesori kroz A1 nivo onlajn kursa – srpski kao zavičajni jezik imaju zadatak da polaznika osposobe da komunicira na srpskom ali i da zna osnovne elemente srpske kulturne baštine, a kroz nivo A1 kursa srpskog kao stranog samo da osposobe jedinku da govori , razume, čita i piše srpski jezik.
Literatura:
- Evropski jezički portfolio, (2003): Zajednički evropski okvir za žive jezike, Podgorica: Ministarstvo prosvjete i nauke Crne Gore.
- Janjić, M. (2020): Metodika nastave srpskog kao zavičajnog jezika, Niš: Akademska srpska asocijacija.
- Krajišnik, V. i Lompar, V. ( 2012) :Koncepcija onlajn kursa srpskog kao stranog jezika, Beograd: Naučni sastanak slavista u Vukove dane, Beograd.
Autor teksta: Milena Vidojković, onlajn predavač srpskog jezika Akademske srpske asocijacije, jedine akreditovane škole za učenje srpskog jezika. Prijavite se i učite sa nama.