Mnogima nije poznato da je Međunarodni dan žena praznik koji je potekao iz radničkog pokreta. Povod za nastanak ovog praznika desio se još davne 1908. godine. Njujorkom je prošetalo više od 15 000 žena. One su zahtevale kraće radno vreme, bolju platu i pravo glasa. Ideja da se ovaj dan proglasi praznikom potekla je od Klare Cetkin, 1910. godine na Međunorodnoj konferenciji žena u Kopenhagenu. To je prihvatilo 17 zemalja sa konferencije i prvi put se ovaj praznik obeležio 1911. godine u Austriji, Nemačkoj i Švajcarskoj. Od ovog dana ovim praznikom obeležava se slavljenje doprinosa žena u društvu, politici, ekonomiji. Danas, na ovaj dan organizuju se mnogi štrajkovi i protesti koji ukazuju na neravnopravnost muškaraca i žena koja je i dalje nažalost prisutna.
Istorijat praznika
Prvo pojavljivanje datuma koji je ustanovljen za obeležavanje ovog dana, dogodio se 1917. godine, za vreme Prvog svetskog rata. Ruskinje su izašle na ulice i zahtevale od cara hleba i mira. Car je abdicirao i nova vlada je dodelila ženama pravo glasa. U Rusiji taj dan je bio 23. februar, nedelja ( po julijanskom kalendaru). U ostatku sveta, koji je datume računao po gregorijanskom kalendaru bio je 8. mart. Od tada, ovaj datum postaje povod za slavljenje žena. Boje koje se nose tokom protesta su ljubičasta, zelena i bela. Ljubičasta je simbol pravde i dostojanstva, zelena simbol nade, dok je bela uzeta za simbol čistote. Boje – simboli odabrane su u Ženskoj političkoj uniji u Velikoj Britaniji.
Zašto nam je potrebno obeležavanje Osmog marta?
Mnoge organizacije ističu da do današnjeg dana nije došlo do uspostavljanja ravnopravnog odnosa među polovima. Najteži polažaj žena i grubo kršenje njihovih prava događa se u mnogim zemljama širom sveta. Tokom pandemije korona virusa to je naročito bilo izraženo. Mnogim ženama bilo je uskraćeno pravo na obrazovanje i mnoge su bile izložene nasilju, što je zaključavanje tokom pandemije još više pojačalo. Sve ovo dovelo je do pojave znaka za pomoć koje su žene primenjivale tokom video-poziva koji su postali dominantni način komunikacije tokom pandemije.
Osmi mart kao tema radioničkog rada na nastavi srpskog kao zavičajnog i stranog jezika
U savremenim metodološkim pristupima ovaj praznik je pogodan za korišćenje u radioničkom radu sa učenicima i učenicama koji uče srpski jezik kao strani i zavičajni jezik. S jedne strane, deca uče o velikim ženama iz naše istorije, obogaćuju svoj jezički vokabular, a sa druge strane uče o ljudskim pravima. Radionice omogućavaju paralelno istraživanje kulturološkog nasleđa zemalja u kojima učenici i učenice žive, kao i istraživanje kulturološkog nasleđa podneblja porekla. Pored znanja o jeziku i istoriji, radionički rad na ovu temu omogućava isticanje civilizacijskih tekovina u mnogim kulturama (ovde – tamo).
Srpkinje koje su promenile istoriju Srbije – tema radioničkog rada
Mileva Ajnštajn Marić – bila je prva Srpkinja koja je primljena na Univerzitet u Cirihu kao studentkinja medicine. Danas je svi pamte kao suprugu čuvenog fizičara Alberta Ajnštajna. Njen doprinos je veliki u uspostavnjanju teorije relativiteta iz 1905. godine. Danas malo ko zna da je ona bila koautorka ove teorije. To dokazuju papiri na kome je napisana ova teorija i koji su potpisani sa Einstein-Marity što je mađarska varijanta njenog prezimena.
Isidora Sekulić – Bila je prva žena akademik. Pored toga bila je esejistkinja, nastavnica, kritičarka umetnosti i žena koja je govorila više stranih jezika. U našoj kniževnosti ostala je upamćena po delima Pisma iz Norveške, Hronika palanačkog groblja, Saputnici i dr. Njen književni doprinos uvršten je i u evropske tokove. Pored izvanrednog književnog talenta, bila je i bolničarka na frontu, sve do 1915. godine. Postala je prva Srpkinja koja je postala članica SANU.
Nadežda Petrović – bila je najbitnija slikarka 20. veka. Njen rad doprineo je razvoju slikarskog pravca impresionizma i fovizma. Dela su joj izlagana širom Evrope. Po izbijanju Balkanskih ratova, dobrovoljno se prijavila u bolničarke za šta je odlikovana medaljom za hrabrost i medaljom Crvenog Krsta. Učestvovala je i u Prvom svetskom ratu i nažalost izgubila svoj život u borbi sa opakim bolestima tifusom i kolerom.
Jelena Lozanić – Borkinja za prava žena na ovim prostorima. Postala je sekretarka Srpskog ženskog narodnog saveza 1910. godine i prva žena koja je na Međunarodnom kongresu u Kopenhagenu istakla borbu za ženska prava na našim prostorima. 1915. godine postala je predstavnica Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije, otišla je za Sjedinjene Američke Države i prikupljala pomoć za naše borce u otadžbini. Odlikovana je ordenom Belog orla i Svetog Save višeg stepena.
Draga Ljočić – Prva lekarka i feministikinja sa ovih prostora. Bila je zapošljena kao lekarka, ali nije primala istu platu kao njene kolege lekari. Zbog toga se pobunila i počela da se zalaže za izjednačavanje zarade. Mnogi su je u to doba, zbog njenog angažmana, osuđivali za nemoral. Zalagala se za otvaranje bolnica i učestvovala je u Balkanskom ratu i Prvom svetskom ratu.
Ksenija Atanasijević – prva doktorka nauka, filozofkinja i profesorka na Beogradskom univerzitetu. Istakla se u svojim feminističkim delovanjima i antifašističkoj borbi. Bila je članica Male ženske antante i Internacionalne organizacije žena za mir. Postala je urednica prvog ženskog feminističkog časopisa Ženski pokret u Srbiji.
Sofija Jovanović – Bila je srpska ratna heronina iz Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. U vojsku se prijavila pod muškim imenom, a saveznička francuska vojska ju je prozvala srpskom Jovankom Orlenkom. Odlikovana je sa 13 medalja za hrabrost.
Marija Maga Magazinović – Bila je filozofkinja, koreografkinja, profesorka, bibliotekarka i aktivistkinja. Izborila se za prava studentkinja da redovno pohađaju nastavu na fakultetima. Prva je dovela moderni ples u Srbiju i zbog toga su je nazvali srpska Isidora Dankan. Postala je kasnije i prva novinarka po zvanju.
Marija Bursać – bila je partizanka koja je prva proglašena narodnim herojem Jugosslavije. Radila je za Narodnooslobodilački pokret i primljena je u rukovodstvo AFŽ-a.
fotografije su preuzete sa Vikipedije
Autor teksta Osmi mart – međunarodni dan žena je Marko Radulović, onlajn predavač srpskog jezika Akademske srpske asocijacije, jedine akreditovane škole za učenje srpskog jezika na onlajn časovima. Prijavite se za besplatni prvi probni čas i učite sa nama. Vidimo se!